Wat zijn de uitdagingen voor de COP 28?

Bijgewerkt op 14 december 2023

De COP 28 die zopas werd beëindigd in Dubai, in de Verenigde Arabische Emiraten, vormt een keerpunt. Voor de eerste keer gaat het in de tekst, aanvaard door de zowat 200 aanwezige landen op de conferentie, over fossiele brandstoffen en wordt daarin akte genomen van het principe voor een progressieve transitie die een exit uit deze brandstoffen mogelijk maakt. In het akkoord is evenwel geen sprake van een streefcijfer noch van een definitieve datum om te stoppen met fossiele brandstoffen en het gas, beschouwd als 'overgangsenergie', wordt erin gespaard.

De tekst wijst ook op de noodzaak om in het komende decennium de actie te versnellen om tegen 2050 koolstofneutraliteit te bereiken.

Andere doorbraken: een verdrievoudiging van de hernieuwbare energie tegen 2030 en een verbetering van de energie-efficiëntie. Er is een Verlies- en schadefonds opgericht dat wordt gefinancierd door de landen die broeikasgassen uitstoten en dient om de ontwikkelingslanden, die het hardst worden getroffen door de klimaatopwarming, te vergoeden.

De plaats van de Oceaan wordt erkend in de definitieve tekst die benadrukt hoe belangrijk het is om de ecosystemen van de zee en de kust te beschermen en te herstellen en die aanspoort om de acties te versterken voor matiging van de klimaatverandering uitgaande van de oceaan.

De COP 28 verenigt de landen die de kaderovereenkomst van de Verenigde Naties over de klimaatveranderingen hebben ondertekend en vertegenwoordigers van het maatschappelijke middenveld.

Ze vindt plaats in de Verenigde Arabische Emiraten en op deze conferentie zal een eerste globale balans worden opgemaakt van de acties uitgevoerd om de doelstellingen te bereiken die zijn vastgelegd door het Akkoord van Parijs van 12 december 2015.

Even opfrissen: het hoofddoel van dit akkoord is het beperken van de klimaatopwarming tot minder dan 2 °C in vergelijking met de pre-industriële niveaus en het voortzetten van de inspanningen om de temperatuurstijging nog sterker te beperken tot 1,5 ° Celsius.

De staten moeten het stappenplan bepalen om de klimaatdoelstellingen te halen volgend op de voorstelling van deze eerste stand van zaken na het Akkoord van Parijs.

Een tweede uitdaging bestaat in het operationeel maken van het Fonds voor verlies en schade waartoe werd beslist tijdens de COP 27 in Egypte. Het komt erop aan de zuidelijke landen financieel te ondersteunen, want zij worden het zwaarst getroffen door de ontregeling van het klimaat. Het beheer van dit fonds zorgt voor discussie en onenigheid tussen de ontwikkelde en de ontwikkelingslanden.

Derde uitdaging voor deze conferentie is het goedkeuren door de staten van een kader voor de Wereldwijde adaptatiedoelstelling om de inhoud ervan te bepalen en de vooruitgang ervan te meten. Dat kader is bedoeld om het aanpassingsvermogen en de veerkracht te vergroten en tegelijk de kwetsbaarheid voor klimatologische veranderingen te verkleinen.

"De rijke landen zijn verplicht om zich te houden aan de in het kader van het Akkoord van Parijs aangegane verbintenis waarbij jaarlijks 100 miljard dollar wordt toegezegd voor de internationale financiering van de strijd tegen klimaatverandering", lezen we op de website van de Verenigde Naties. Momenteel wordt slechts 21% van de door de rijke landen voorziene financiering voor hulp aan de ontwikkelingslanden gebruikt voor de aanpassing aan en de veerkracht ten aanzien van de klimaatveranderingen, terwijl minstens 50% van deze middelen daarvoor zou moeten worden aangewend.

Het platform Oceaan & Klimaat waarvan Nausicaá stichtend lid is, ijvert ervoor dat in de politieke conclusie van de Wereldbalans rekening wordt gehouden met de oceaan zodat deze wordt opgenomen in de nieuw gekozen trajecten voor het bereiken van de doelstellingen van de strijd tegen de klimaatverandering.

Het platform heeft de Ocean Breakthroughs gecoördineerd, waarbij het gaat om de bundeling van 5 doelstellingen die tegen 2030 moeten worden gehaald om in 2050 een gezonde en productieve oceaan te hebben op het vlak van:

• bescherming van de zee
• maritiem transport
• hernieuwbare oceaanenergie
• aquatisch voedsel
• kusttoerisme

Op 9 december is er een dag in het teken van 'Nature, land use, and oceans' geprogrammeerd. Deze themadag zal zich toespitsen op de uitwerking van oplossingen om de natuurlijke ecosystemen efficiënt te beschermen, te herstellen en te beheren, op de aanpak van factoren van natuurverlies, op de versterking van de capaciteiten van de autochtone bevolkingen en lokale gemeenschappen en op de ontwikkeling van duurzame bestaansmiddelen.