De lange weg naar een verdrag tegen plasticvervuiling

Bijgewerkt op 25 november 2024

Hoe kunnen we een oceaan van plastic in de toekomst voorkomen? Elk jaar vervuilt 460 miljoen ton plastic afval het milieu, twee keer zoveel als 20 jaar geleden, en voorspellingen voorspellen 3 keer zoveel afval in 2060!

Plastic vervuiling komt vaak in de oceaan terecht. Geschat wordt dat 85% van het zeeafval plastic afval is, wat neerkomt op 75 tot 199 miljoen ton. Van het macroafval dat wordt aangetroffen op de Franse kusten bestaat 86% uit plastic producten en 23% uit plastic producten voor eenmalig gebruik .

Honderdvijfenzeventig landen komen opnieuw bijeen van 25 november tot 1 december 2024 voor een vijfde en laatste onderhandelingssessie om het wereldwijde verdrag af te ronden.

Volgens het UNEP-rapport "A GLOBAL ASSESSMENT OF MARINE WASTE AND PLASTIC POLLUTION" dat in 2021 werd gepubliceerd, zijn de gevolgen van plasticvervuiling in de oceaan veelvoudig:

• Plastic afval tast zeefauna aan door verstrikking, verhongering, verdrinking, scheuring van inwendige weefsels, verstikking en zuurstof- en lichtgebrek, fysiologische stress en toxicologische schade te veroorzaken. Dit heeft gevolgen voor de hele mariene biodiversiteit, van zeezoogdieren zoals walvissen en zeehonden tot schildpadden, vogels en vissen. Dodelijke gevolgen komen vaak voor.
• Ongewervelde dieren zoals tweekleppigen, plankton, wormen en koralen worden ook aangetast.
• Door het plankton aan te tasten kan plastic afval de mondiale koolstofcyclus veranderen.
• Bij de afbraak van plastic afval komen microplastics en andere vervuilende stoffen vrij die in de mariene voedselketens terechtkomen, en dus op ons bord en in ons lichaam.

Om deze vervuiling te bestrijden, heeft het Milieuagentschap van de Verenigde Naties (UNEP) in 2022 resolutie 5/14 aangenomen , waarbij een Intergouvernementeel Onderhandelingscomité (INC) werd opgericht dat verantwoordelijk is voor het opstellen van een juridisch bindend internationaal instrument om de vervuiling door plastic te bestrijden, ook in het mariene milieu, tegen eind 2024.

Er zijn vijf sessies gepland om dit verdrag op te stellen, waarvan de vierde plaatsvond in Canada van 23 tot 29 april 2024.

Afgevaardigden uit 175 landen kwamen tijdens hun voorlaatste vergadering bijeen om vooruitgang te boeken met de herziene ontwerptekst. Het werk zal deze zomer worden voortgezet in de subcomités vóór de slotzitting, die gepland staat van 25 november tot 1 december 2024 in Korea.

Er is nog een lange weg te gaan, met twee tegengestelde coalities. Aan de ene kant is er de coalitie van staten die de productie van plastic willen verminderen met een ambitieus verdrag, geleid door Noorwegen en Rwanda met landen als Frankrijk, Duitsland en de Europese Unie. Het voorstel van Peru en Rwanda om de productie van plastic met 40% te verminderen tegen 2040 werd niet aangenomen.

Geconfronteerd met deze groep heeft zich rond de Golfstaten een coalitie gevormd van olie- en plasticproducerende landen, met Iran, Rusland, Brazilië, China en India die allemaal de voorkeur geven aan plasticrecycling boven het verminderen van de productie.

Momenteel wordt wereldwijd minder dan 10% van het plastic gerecycled en hoewel dit cijfer in de toekomst kan stijgen, is vermindering aan de bron essentieel als we de hoeveelheid plastic in onze oceanen snel willen verminderen.

Tegelijkertijd hebben de milieuministers van de G7 die in Turijn bijeenkwamen "toegezegd om de wereldwijde productie van primaire polymeren te verminderen om plasticvervuiling tegen 2040 te beëindigen", volgens een concept-eindcommuniqué.