Wat is een waterkolom?

Bijgewerkt op 24 april 2024

Als de termen ‘territoriale wateren’, ‘EEZ’ en ‘volle zee’ het maritieme oppervlak indelen vanaf de kust tot aan de open zee, hoe zit het dan met wat er onder het oceaanoppervlak ligt? Zijn de diepten van de oceaan verdeeld in verschillende lagen? En wat ligt er tussen het oppervlak en het ‘Gebied’, de term die we gebruiken voor de bodem en de ondergrond van de oceaan? Waaruit bestaat de waterkolom? Wat leeft er onder het oceaanoppervlak?

De ruimte tussen het oppervlak en de bodem van de oceaan wordt de waterkolom genoemd. De studie van de waterkolom levert ons kennis op over de fysische en chemische eigenschappen van zeewater op een bepaalde diepte.

Zo kunnen we de temperatuur, het zoutgehalte en de penetratie van licht bepalen, maar ook de pH, het zuurstofgehalte en de mineralen die in zeewater aanwezig zijn.

De studie van de waterkolom geeft ons ook informatie over:

• Levende organismen en hun leefomgeving die zich tijdens hun levenscyclus kan ontwikkelen.
• De circulatie van watermassa’s op grote schaal en de overdracht van materie tussen diezelfde watermassa's.

Er zijn 3 belangrijke zones in de waterkolom:

• De pelagische zone is de zone die relatief dicht bij het oppervlak ligt
• De demersale zone is de zone die relatief dicht bij de bodem ligt.
• De benthische zone verwijst naar de bodem en sedimenten.

De pelagische zone zelf is verdeeld in verschillende lagen:

• Epipelagische zone: deze ligt tussen 0 en 200 meter, waar er voldoende licht is voor fotosynthese. Hier leven talrijke planten en dieren. Ongeveer 90% van al het zeeleven bevindt zich in deze zone.
• Mesopelagische zone: deze ligt tussen 200 en 1000 meter, op deze diepten is fotosynthese niet meer mogelijk.
• Bathypelagische zone: op een diepte van 1000 tot 4000 meter is het volledig donker, en de dieren die hier leven voeden zich met zeesneeuw, dat wil zeggen marien bezinksel dat afkomstig is van de bovenste lagen.
• Abyssopelagische zone: deze strekt zich uit van 4000 tot 6000 meter diepte tot aan de oceaanbodem. Verstoken van alle licht zijn de wezens die op deze diepte leven albino's die over het algemeen blind zijn.
• Hadopelagische zone: vanaf de bodem tot de diepten van de oceanische troggen, tot 11 km onder het oceaanoppervlak.

De gemiddelde diepte van de oceaan is 3800 meter, terwijl de gemiddelde hoogte van de bergen op aarde 840 meter is. De temperatuur van het water op zeer grote diepten bedraagt minder dan 2°C, en elke 10 meter stijgt de druk met één bar!